Masa upadłości i problematyką z nią związana ma niezwykle ważne znaczenie praktyczne. Prawidłowe odkodowanie tego pojęcia normatywnego determinuje skuteczność postępowania upadłościowego. Zręby definicji zawierają przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (dalej jako: PrUp). Zgodnie z treścią art. 61 PrUp, z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego niejako przekształca się w masę upadłości. To z tego majątku następuje późniejsze zaspokajanie roszczeń majątkowych wierzycieli upadłego. Istotne znaczenie odgrywa także brzmienie art. 62 PrUp. Zgodnie z nim, w skład masy upadłości wchodzi nie tylko majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości. Do masy tej zalicza się również majątek nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. Ustawodawca poczynił jednak w tym zakresie pewne wyłączenia, które zostały uregulowane w art. 63-67a PrUp. Oznacza to, że w kontekście ogłoszenia upadłości ustawodawca wskazuje na dwie kategorie masy majątkowej.
Jak wynika z art. 5 ust. 1 PrUp, przepisy tejże ustawy stosuje się do przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej jako: KC). Z zastrzeżeniem, iż ustawa nie stanowi inaczej. Stosuje się je także do spółek kapitałowych nieprowadzących działalności gospodarczej. Jak również wspólników spółek osobowych, którzy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem. Do zakresu podmiotowego PrUp zalicza się także wspólników spółki partnerskiej. Z powyższego zakresu wynika zróżnicowanie co do składu masy upadłości. I tak, w przypadku osób prawnych mających status przedsiębiorcy masa majątkowa będzie, w zakresie przedmiotowym, zrównana z pojęciem przedsiębiorstwa w rozumieniu KC. Z kolei dla osób fizycznych w skład masy upadłości będziemy zaliczać również majątek osobisty.
Główny problem z ustaleniem składu masy upadłości pojawia się ze względu na różnorodność pojęć, którymi posługuje się ustawodawca na gruncie PrUp. Wymienić tu można przede wszystkim mienie oraz majątek. Należy podkreślić, że terminy te nie są definiowane w omawianej ustawie. Z kolei na gruncie prawa cywilnego posiadają one odmienne znaczenia. I tak, zgodnie z art. 44 KC, mieniem jest własność i inne prawa majątkowe. Z kolei majątek na gruncie cywilistycznym jest rozumiany dwojako. Albo jako zbiór aktywów oraz pasywów, albo wyłącznie jako ogół praw majątkowych, tj. aktywów. Niesie to za sobą określone skutki interpretacyjne. Należy zatem uwzględnić tutaj przede wszystkim cel postępowania upadłościowego. Przyjmując taką optykę, można zaakceptować następujący pogląd. Na gruncie PrUp pojęcia mienia oraz majątku (w znaczeniu wąskim) są terminami synonimicznymi. Prawo upadłościowe nie wykorzystuje zatem pojęcia majątku w znaczeniu szerokim.
Zasadnicze znaczenie dla omawianego tu zagadnienia ma treść przytoczonego wyżej art. 62 PrUp. Z jego brzmienia wynika następująca prawidłowość. W skład masy majątkowej nie wchodzi wyłącznie majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości. Znamienne znaczenie ma bowiem fakt, że do masy zalicza się również majątek nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego. Oznacza to, że składniki masy upadłości są zmienne w czasie. Chociażby na skutek takich zdarzeń, jak np. likwidacja poszczególnych aktywów czy potrącenia wierzytelności. Ponadto ustalając składniki masy upadłości należałoby uwzględnić także publicznoprawne prawa majątkowe. Przykładem mogą być tutaj koncesje czy zezwolenia. Zgodnie z art. 55(1) pkt 5 KC, stanowią one bowiem elementy zespołu składników przedsiębiorstwa.
Masz dodatkowe pytania dotyczące problematyki postępowania upadłościowego? A może potrzebujesz wsparcia na etapie sporządzania wniosku o ogłoszenie upadłości? Nasz zespół ekspertów jest gotów pomóc Ci i zapewnić profesjonalną obsługę prawną również w tym zakresie.
Upadłość konsumencka Wrocław – nie czekaj dłużej – skorzystaj z naszych usług!
W razie pytań, zapraszamy do kontaktu tel: 600 838 883
dr Rafał Chybiński
Realizacja: Proformat
