Decyzja w kwestii złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej często, ze względu na strach przed nieznanym, bywa odkładana w czasie. Stan ten ostatecznie nie wpływa pozytywnie na sytuację majątkową osoby zadłużonej i prowadzi do niepotrzebnych napięć, które uniemożliwiają codzienne życie. Dlatego tak ważnym jest posiadać odpowiednią wiedzę co do skutków ogłoszenia upadłości. Skutki te nie dotykają wyłącznie sfery majątkowej. Ich zakres wkracza bowiem także w sferę prywatną, obligacyjną oraz majątkową małżeńską. Wywiera to bezpośrednie skutki również wobec współmałżonka potencjalnego upadłego. Należy także pamiętać, iż ogłoszenie upadłości konsumenta nie pozostaje bez wpływu na toczące się z jego udziałem postępowania sądowe, sądowoadministracyjne oraz administracyjne.
Zgodnie z treścią art. 57 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (dalej jako: p.u.) z momentem ogłoszenia upadłości konsumenckiej upadły jest obowiązany wskazać i wydać syndykowi cały swój majątek. Również wydać dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń. Szczególnie księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję. Wykonanie tego obowiązku upadły potwierdza w formie oświadczenia na piśmie, które składa sędziemu-komisarzowi. Niezwykle istotne dla upadłego jest przestrzeganie obowiązku wynikającego z przytoczonego wyżej przepisu. Dlaczego? ponieważ ewentualne jego naruszenie może rodzić określone w art. 491(10) ust. 2 p.u. konsekwencje.
Zgodnie z treścią tego przepisu jeżeli upadły nie wskaże lub nie wyda syndykowi całego majątku, niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, sąd, z urzędu albo na wniosek syndyka lub wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego, syndyka, a w razie potrzeby także wierzycieli, umarza postępowanie, chyba że uchybienie przez upadłego ciążącym na nim obowiązkom nie jest istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi. Warto jednak w tym miejscu przytoczyć również treść art. 491(10) ust. 3 p.u., zgodnie z którą sąd nie umarza postępowania, jeżeli umorzenie postępowania mogłoby skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli albo w sytuacji, w której postępowanie zostało wszczęte na wniosek wierzyciela (art. 491(10) ust. 5 p.u.).
Należy jednak przy tym pamiętać na rozbieżności wynikające z charakteru postępowań konsumenckich uproszczonych, w których nie ma sędziego-komisarza – odpada zatem obowiązek dotyczący składania oświadczenia na piśmie. Ponadto, na co wskazuje treść art. 57 ust. 2 p.u., upadły jest obowiązany udzielać sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku.
Należy zwrócić uwagę na rozgraniczenie czynności dotyczących masy upadłości od tych, które upadły może dokonywać samodzielnie, tj. spraw, które nie są dokonywane przez syndyka w imieniu własnym na rachunek upadłego (a contrario art. 160 ust. 1 p.u.). Często zakres zastosowania normy wynikającej, chociażby z literalnego brzmienia art. 77, może rodzić uzasadnione wątpliwości interpretacyjne. Jak wynika z wyżej przytoczonego przepisu, czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne. Może to zatem budzić kłopoty ze zrozumieniem celu upadłości konsumenckiej, którym nie jest na pewno uniemożliwienie upadłemu, przez czas trwania postępowania upadłościowego, normalnego, codziennego funkcjonowania, w tym opłacania rachunków za gaz czy energię elektryczną. Należy postulować za takim rozumieniem przepisów regulujących upadłość konsumencką, które pozwoli w procesie ich stosowania na rozróżnienie zwykłych czynności życia codziennego od czynności dotyczących masy upadłości.
Warto podkreślić, że ogłoszenie upadłości wpływa w sposób zasadniczy na majątek upadłego. Jak wynika z treści art. 75 ust. 1 p.u., z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Ponadto, zgodnie z brzmieniem ust. 2 cytowanego przepisu, sędzia-komisarz określa zakres i czas korzystania przez upadłego lub osoby mu bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w mieszkaniu znajdującym się w lokalu lub w budynku wchodzącym do masy upadłości, z tego mieszkania. Należy także pamiętać, że zgodnie z art. 61 p.u. w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, a czynności prawne upadłego dotyczące mienia wchodzącego do masy upadłości są nieważne (art. 77 ust. 1 p.u.).
Realizacja: Proformat
